Ayat Mutashabihat dalam Aqidah
Terdapat pertikaian dalam
kalangan para ulama dalam isu-isu aqidah. Namun pertikaian dan perbezaan
para ulama muktabar masih dalam lingkungan suasana mahabbah dan kasih
sayang.
Namun sebahagian kecil generasi
Muslim kini menjadikan perbezaan tersebut sebagai asas untuk memusuhi
dan melabelkan golongan Muslim yang lain dengan label dan gelaran yang
dibenci. Antara punca kepada perbezaan dalam isu aqidah ialah kefahaman
nas-nas al-Quran dan juga hadis yang menimbulkan makna yang berbeza.
Dalam al-Quran, terdapat dua jenis
ayat yang diwahyukan. Allah s.w.t. berfirman yang bermaksud: “DiaIah
yang menurunkan al-Kitab (al-Quran) kepada kamu, antara (isi)nya ada
ayat-ayat yang muhkamat, itulah pokok-pokok isi al-Quran dan yang lain
(ayat-ayat) mutashabihat.” (Surah Ali ‘Imran 3: 7)
Maksud Ayat Muhkamat
Menurut pendapat Jabir Ibn Abdillah, al-muhkamat ialah ayat al-Quran yang diketahui takwilnya, difahami makna dan tafsirnya.
Menurut satu pendapat Ibn Abbas
r.a., al-muhkamat ialah ayat yang menasakhkan (membatalkan dan
mengkhususkan) sesuatu ayat yang lain. Begitu juga dengan status haram
sesuatu perkara termasuk perkara yang fardu, perkara-perkara yang
diimani dan yang diamalkan.
Maksud Ayat Mutashabihat
Manakala al-mutashabihat pula
merujuk kepada perkara yang tidak jelas maksudnya. Wujud kesamaran dalam
memahami maksudnya. Ini kerana petunjuk kepada maksud tersebut agak
kabur dan tidak disebut secara jelas. Contohnya berkenaan tarikh kiamat,
tarikh keluarnya Yakjuj dan Makjuj, tarikh kelahiran Dajjal, tarikh
kemunculan Nabi Isa a.s. dan sebagainya.
Kiamat pasti berlaku. Ini adalah
iktikad yang jelas dan asas dalam aqidah. Maka dalam rukun iman yang
enam, disebutkan bahawa keimanan kepada hari akhirat merupakan asas
rukun iman. Bahkan dalam banyak ayat al-Quran banyak disebutkan
berkenaan keimanan kepada Allah dan keimanan kepada hari akhirat.
Hari akhirat merupakan sebahagian
daripada kiamat atau mungkin juga kiamat sebahagian daripada akhirat.
Namun dalam meyakini kedatangan kiamat, apa yang pasti tidak ada satu
nas pun yang menyatakan tarikh kiamat. Bahkan nas al-Quran jelas
menyebut bahawa tarikhnya disembunyikan. Cuma sekadar tanda-tandanya ada
disebutkan dalam riwayat-riwayat hadis. Oleh sebab itu, tarikh kiamat
merupakan antara perkara mutashabihat.
Kemunculan Yakjuj dan Makjuj juga
ada diceritakan dalam riwayat hadis. Namun waktu makhluk ini akan keluar
merupakan satu rahsia yang tidak diketahui. Maka ia termasuk dalam
perkara yang samar iaitu mutashabihat.
Imam Mahdi menjadi rebutan pelbagai
golongan untuk mendakwa bahawa tuan syeikh mereka merupakan Imam Mahdi.
Ada fahaman yang mengatakan bahawa guru utama mereka ialah Imam Mahdi.
Ada juga fahaman yang mengatakan bahawa guru mereka ialah Nabi Isa a.s.
Hakikatnya amat susah untuk
ditentukan siapakah sebenamya Imam Mahdi dan Nabi Isa. Ia termasuk
perkara yang samar. Aqidah Muslim jelas meyakini kedatangan Imam Mahdi
dan Nabi Isa, cuma penentuannya merupakan sesuatu yang samar.
Huruf Muqatta‘ah pada Awal Surah
Antara perkara yang dihukum sebagai
tidak jelas maksudnya ialah huruf-huruf muqatta‘ah pada awal surah.
Contohnya adalah pada awal surah al-Baqarah dan Maryam. Dalam surah
al-Baqarah, ia dimulakan dengan lafaz “alif lam mim”.
Manakala dalam surah Maryam, ia dimulai dengan lafaz “kaf ha ya ain sad”. Apakah maksud ayat ini?
Terdapat pelbagai wajah tafsiran
yang telah dihuraikan bahkan mungkin akan ada Iagi tafsiran tentang
ungkapan ini. Namun amat penting dalam aqidah Muslim untuk memahami
perkara tersebut. Adakah dengan kemampuan seseorang untuk mentafsirkan
maksudnya dengan makna-makna rahsia, maka ia akan memantapkan aqidah
seseorang?
Ketika mentafsirkan ayat pertama
surah al-Baqarah, Imam al-Qurtubi menjelaskan daripada kalam beberapa
orang ulama bahawa huruf muqatta‘ah tersebut merupakan rahsia Allah
dalam al-Quran. Maka ia termasuk dalam perkara mutashabihat yang hanya
Allah sahaja mengetahui maksudnya.
Mungkin ada tafsiran tertentu.
ContOhnya dalam memahami “alif lam mim”, ditafsirkan bahawa alif
mewakili “ana” yang bermaksud saya. Manakala huruf lam mewakili “nama
Allah” dan huruf mim mewakili Iafaz “a‘lam”yang bermakna Maha
Mengetahui. Namun tanpa pentafsiran begini, memang sudah dimaklumi dalam
ayat yang mudah bahawa Allah bersifat Maha Mengetahui.
Oleh sebab itu, para ulama tidak
begitu bersungguh-sungguh memahami maksud huruf muqatta‘ah yang berada
pada awal surah-surah tertentu. Antara yang menjadi dasar dalam memahami
ayat ini adalah dengan menyerahkan maksudnya kepada Allah.
Sikap Seorang Muslim
Bagi kejelasan aqidah, maka fokus
dan tumpuan wajiblah diarahkan kepada ayat-ayat yang muhkamat. Surah
al-Fatihah ialah surah yang muhkamat. Begitu juga dengan surah al-Ikhlas
yang menghuraikan sifat-sifat Allah.
Sikap yang suka membicarakan ayat
muhkamatialah sikap yang balk dan mulia. Namun sikap yang mengutamakan
ayat yang tidak jelas maksudnya merupakan sikap yang tidak baik. Sikap
ini membawa kepada kecelaruan aqidah. Ia akan memecahkan kesatuan umat
Islam kerana masing-masing cuba menegakkan kefahaman sendiri. Akhirnya
golongan yang tidak sehaluan dilabelkan sebagai sesat, kafir, tidak
termasuk dalam golongan ahli sunnah dan sebagainya.
Al-Quran menjelaskan perangai
golongan yang mengutamakan ayat mutashabihat sebagai golongan yang
berpenyakit dalam hatinya. Allah ber?rman yang bermaksud: “Adapun orang
yang dalam hatinya condong kepada kesesatan, maka mereka mengikuti
sebahagian ayat mutashabihat daripadanya untuk menimbulkan ?tnah untuk
mencari-cari takwilnya.” (Surah Ali ‘Imran 3: 7)
Oleh sebab itu, sewajarnya ayat
muhkamat menjadi perhatian. Kadang-kadang sesuatu ayat al-Quran menjadi
medan pertikaian para ulama dalam menentukan maksudnya. Tidak salah
untuk memilih mana-mana pendapat dengan menilai hujah dan dalil setiap
pendapat. Namun sikap yang salah adalah apabila wujud usaha menolak
golongan yang tidak sependapat Al-Quran jelas mengajak setiap Muslim
untuk memantapkan aqidahnya. Aqidah mantap dengan perkara yang pasti,
bukan dengan perkara yang samar.
Muazin Pertama
Bilal bin Rabah al-Habshi
dilahirkan di Makkah. Ibunya bernama Hamamah dan beliau telah berkahwin
dengan saudara perempuan kepada Abdul Rahman bin Auf. Beliau merupakan
hamba kepada Umayyah bin Khalaf.
Beliau merupakan orang yang pertama
memeluk Islam daripada kalangan hamba. Beliau memeluk Islam secara
rahsia kerana bimbang diketahui oleh tuannya. Beliau telah diseksa oleh
tuannya apabila mengetahui pengislaman beliau. Bilal telah dijemur di
tengah padang pasir di bawah matahari yang terik dengan keadaan tangan
dan kakinya diikat, manakala seketul batu besar diletakkan di atasnya.
Beliau dibebaskan oleh Abu Bakar
al-Siddiq. Selepas dibebaskan, Bilal merupakan seorang hamba Allah yang
taat pada perintah Allah, kuat iman dan ikhlas dalam melakukan apa
jua pekerjaan. Sifat sabar Bilal dapat dilihat apabila beliau diseksa
dengan teruk oleh Umayyah. Walaupun demikian, beliau masih tetap dengan
pendiriannya untuk berada dalam Islam.
Banyak peperangan yang beliau sertai bersama Rasulullah s.a.w. seperti perang Badar, Uhud, Khandak dan lain-lain lagi.
Sumbangannya terhadap Islam amat banyak apabila beliau membantu Rasulullah s.a.w. menyebarkan dan mengembangkan ajaran Islam.
Bilal merupakan muazin pertama
kepada Rasulullah s.a.w. Terdapat empat orang muazin dua orang muazin
Madinah iaitu Bilal bin Rabah dan Amru bin Ummu Maktum, dua lagi di
iaitu Abu Mahzurah Aus dan Saad al-Qarz di Quba.Bilal meninggal dunia di
Damsyik pada tahun ke-20 Hijrah.
http://hafizamri.com/ayat-mutashabihat-dalam-aqidah/
Comments
Post a Comment